Olabilecek tanılar
- Alveoler osteit (dry socket): Çekim sonrası pıhtının kaybına bağlı kemik ve sinir uçlarının açığa çıkması sonucu ortaya çıkan, zonklayıcı, kulağa/dişlere yayılan ağrı. Kötü tat ve açık soket görülebilir.
- Retained root / kalan fragman: Çekim sırasında ya da sonrasında kalan diş/kemik parçası devam eden irritasyon ve ağrıya neden olabilir. Periapikal/OPG veya CBCT ile değerlendirilmelidir.
- Akut lokal/derin enfeksiyon veya osteomyelitis (nadir): Ateş, ilerleyici şişlik, pürülan akıntı, trismus veya sistemik bulgular eşlik ediyorsa hızla değerlendirme gerekir.
Neden antibiyotik tek başına yeterli olmayabilir?
Dry socket'in temel mekanizması lokal pıhtı kaybı ve yüzeyin açığa çıkmasıdır; bu tabloda lokal mekanik tedavi (irrigasyon ve medikal pansuman) ağrı kontrolünde birincildir. Sistemik antibiyotikler yalnızca klinik olarak aktif enfeksiyon (şişlik, ateş, pürülan akıntı vb.) bulguları varsa uygundur.
Önerilen klinik yaklaşım
- Acil muayene & socket irrigasyonu: Sıcak/ılık izotonik salin ile nazik temizleme, debris ve partiküllerin uzaklaştırılması.
- Medikal pansuman: Euginol içeren pansuman (ör. Alvogyl benzeri) ağrıyı hızlı azaltır; gerekirse tekrarlanır.
- Ağrı yönetimi: Non-opioid analjezik kombinasyonları (örneğin ibuprofen + parasetamol) genellikle etkilidir; gerekli durumda hekim değerlendirmesiyle ileri analjezi planlanır.
- Görüntüleme: Kalan parça/kemik fragmanı şüphesinde periapikal röntgen veya OPG; gerektiğinde CBCT ile detaylı inceleme.
- Antibiyotik endikasyonu: Sistemik enfeksiyon bulguları veya ilerleyici yüz/yumuşak doku şişliği varsa hedefe yönelik antibiyotik ve/veya cerrahi girişim düşünülmelidir.
- Takip: Pansuman sonrası 24–48 saat içinde belirgin düzelme beklenir; düzelme yoksa yeniden değerlendirme gerekir.
Hasta için pratik öneriler
- Ilık tuzlu su (1 çay kaşığı tuz / 200 ml su) ile günde 4–6 kez nazik gargara.
- Sigara, pipetle içme ve kuvvetli ağız çalkalama gibi pıhtıyı bozabilecek davranışlardan kaçının.
- Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri düzenli alın; özellikle gece ağrısını önlemek için planlı analjezi faydalıdır.
- Pansuman sonrası 24–48 saatte ağrıda düzelme yoksa ya da yeni kötüleşme olursa tekrar başvurun.
Acil uyarı işaretleri (derhal başvurun)
- Hızla artan yüz/yutma/solunum güçlüğü, oynak/ileri şişlik
- Yüksek ateş veya genel durum bozulması
- Belirgin pürülan akıntı, yoğun kötü koku
- Trismus (ağız açmada kısıtlılık) veya ilerleyici nörolojik bulgular